Het natuurlijke landschap in de Liemers ademt water en dat is lange tijd zo gebleven. Sterker nog, wie het Liemerse watersysteem goed wil begrijpen ontkomt er niet aan om eerst terug te grijpen naar de basis: de ontstaansgeschiedenis van het landschap. In deel 3: de Romeinen.
Het Liemerse landschap kende in de Romeinse tijd een driedeling. De afsplitsing tussen de Rijn en de Waal lag net voor de jaartelling in de omgeving van Lobith. Direct langs de nog onbeteugelde Waal, Oude Rijn en in mindere mate de Oude IJssel, heersten dynamische omstandigheden. De hoger gelegen dekzandruggen en rivierduinen direct langs deze rivieren vormden in de prehistorie en in de Romeinse tijd ideale vestigingslocaties. Achter deze hoger gelegen zandeilandjes lagen de ondoordringbare natte en zompige broekbossen.
Tussen de Rijn en de Oude IJssel lagen verder naar het oosten de wat drogere dekzandgronden in de omgeving van Didam en Wehl. Getuige de vele archeologische vondsten werden ook de hogere plaatsen in dit dekzandlandschap veelvuldig benut als woonplaats. Bewijs hiervan is het uit de IJzertijd (800 – 12 v. Chr.) daterende akkersysteem met walletjes (celtic fields/raatakkers) in het Stille Wald onder Wehl.
Voor de Romeinen heeft de Rijn als rivier meerdere doelen gediend. Tijdens de eerste decennia van de overheersing werd de rivier volop benut voor het vervoer van levensmiddelen en militaire troepen. Daarvoor moest er echter wel voldoende water door de Nederrijn voeren. Veldheer Drusus wist dit voor elkaar te krijgen door een dam aan te leggen op het splitsingspunt tussen de Waal en de Rijn. Deze dam lag waarschijnlijk vlakbij het fort Herwen aan de dam (Carvium ad Molem), waarvan de verspoelde resten in het noordelijk deel van de recreatieplas De Bijland liggen. De dam zelf moet in het gebied tussen Herwen, Tolkamer en Lobith hebben gelegen. De dam getuigt van een vroeg staaltje waterstaatkundig inzicht. Het is in deze periode dat de Rijn meer en meer ging fungeren als Romeinse rijksgrens. Voor de lokale samenleving aan weerszijden van de Rijn was de grens veel diffuser. De bevolking profiteerde in economisch opzicht en gebruikten de technische innovaties en handelscontacten van de Romeinen ten goede. Het is om deze reden dat zelfs aan het einde van de Romeinse overheersing de nederzettingen in de Liemers lijken te floreren.
De recent uitgebrachte ‘Waterbiografie van de Liemers’ vertelt alle facetten van het water in onze regio. In deze serie delen we met u de verhalen uit de waterbiografie. De waterbiografie is opgesteld in opdracht van Liemers++ en mogelijk gemaakt door de samenwerking tussen het Waterschap Rijn en IJssel, Liemers++ en de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE)
Een productie van Buro Noord in samenwerking met Cultuurland Advies en Werkend Landschap Samenstellers: Dennis Worst (Cultuurland Advies) en Peter Hermens (Werkend Landschap)
