De rode draad in de geschiedenis van de Liemers wordt gevormd door water. Het water maakte leven mogelijk, het water bracht rijke gronden, het water diende als transportader, maar zeker ook was het water een wrede vijand. Het natuurlijke landschap in de Liemers ademde water en dat is lange tijd zo gebleven. Sterker nog, wie het Liemerse watersysteem goed wil begrijpen ontkomt er niet aan om eerst terug te grijpen naar de basis: de ontstaansgeschiedenis van het landschap.
Het Natuurlijke Water
Er zijn drie belangrijke perioden waarin het landschap van de Liemers
is gevormd. Tijdens de voorlaatste ijstijd, de Saale-ijstijd (370.000 – 130.000 jaar geleden), is de stuwwal van Montferland gevormd. De Rijn kwam toen nog via het dal van de Oude IJssel Nederland binnen en stroomde via de IJsselvallei naar het noorden van het land. De Weichsel- ijstijd (116.000 – 11.000 jaar geleden) was een ijstijd waar het landijs Nederland niet bereikte. In het koude klimaat en door de harde wind werd er veel zand in het landschap afgezet: het dekzand. Het welvende zandlandschap in de omgeving van Beek, Didam en Wehl is een typisch dekzandlandschap. Ook de hoge zandopduikingen – dekzandruggen en rivierduinen – in de omgeving van Westervoort, Duiven, Groessen en Zevenaar zijn toen ontstaan. In de laatste tijdsfase, het Holoceen (vanaf 11.000 jaar geleden), werd het weer warmer. De Rijn stroomde inmiddels door de Gelderse Poort en voerde veel sediment (klei, zand en grind) met zich mee. Door de rivierdynamiek veranderde het landschap, direct langs de riviergeulen, constant. Riviergeulen wandelden door het landschap, de Rijnstrangen zijn hier nog het levende bewijs van. Door de rivier werd in het laaggelegen komgebied klei afgezet. Deze natte, rijke bodems vormden een ideale voedingsgrond voor elzen, wilgen
en essen. Deze uitgestrekte, nat groeiende bossen worden ook wel broekbossen genoemd. De vele namen met ‘broek’ herinneren nog aan deze oerbossen.
De recent uitgebrachte ‘Waterbiografie van de Liemers’ vertelt alle facetten van het water in onze regio. In deze serie delen we met u de verhalen uit de waterbiografie. De waterbiografie is opgesteld in opdracht van Liemers++ en mogelijk gemaakt door de samenwerking tussen het Waterschap Rijn en IJssel, Liemers++ en de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE)
Een productie van Buro Noord in samenwerking met Cultuurland Advies en Werkend Landschap Samenstellers: Dennis Worst (Cultuurland Advies) en Peter Hermens (Werkend Landschap)
