Als gemeenten worden samengevoegd roept dat vaak veel emoties op. De inwoners van een dorp vinden het maar niets als ze worden opgeslokt door een stad. Dat laten ze dan ook merken. Maar in de Liemers is dat anders gegaan.
Zevenaar ging een tijdje terug samen met Rijnwaarden. De inwoners van de dorpen op het Gelders Eiland hebben zich daar amper tegen verzet. Ze deden al veel zaken met Zevenaar en één gemeente worden leek een logisch vervolg. Jaren daarvoor werd Zevenaar bij een andere samenvoeging twee keer zo groot. Dat was in 2005, toen Angerlo bij Zevenaar kwam. Die samenvoeging leverde ook geen grote problemen op bij de bevolking, maar toch liep het anders dan gedacht.
Jan Mullink was er bij. Hij was 21 toen hij in 1963 bij de gemeente Angerlo ging werken. Angerlo had 3500 inwoners en bestond al sinds 1811 uit de dorpen Angerlo, Giesbeek en Lathum. Er werkten in die tijd maar zeven mensen bij de gemeente. Jan was van alle markten thuis. Dat was de burgemeester ook, die deed het werk van gemeentesecretaris erbij. Toen burgemeester Geurts in 1975 naar de gemeente Druten vertrok, werd Jozef Cornielje de nieuwe burgemeester. De Commissaris van de Koningin, Molly Geertsema, vond het niet goed dat de burgemeester ook het werk van gemeentesecretaris deed. Jan Mullink werd daarom benoemd tot gemeentesecretaris. Voor hem veranderde er niet veel, het meeste werk deed hij toch al.
Kopje koffie
Maar de provincie wilde meer grotere gemeenten, dus er moest worden samengevoegd. De gedeputeerde van de provincie Gelderland woonde in Doetinchem en op weg naar het provinciehuis kwam hij vaak een kopje koffie drinken in Angerlo. Steeds maakte hij duidelijk dat Angerlo met Doesburg moest worden samengevoegd. Angerlo had andere ideeën. Zij stelden voor om Giesbeek en Lathum met Westervoort en Duiven samen te voegen. Angerlo zou dan samengaan met Zevenaar en Didam. Doesburg kon worden uitgebreid met Hummelo en Drempt. Maar dat zag de provincie helemaal niet zitten. Westervoort en Duiven waren allebei als groeikern aangewezen. Beide gemeenten hadden die rol op zich gepakt met de voorwaarde dat ze allebei zelfstandig zouden blijven. Daar kon de provincie natuurlijk niet op terugkomen.
Angerlo vond samenvoeging met Doesburg een slecht idee. Angerlo was een rijke gemeente en Doesburg had zo weinig geld dat de gemeente onder toezicht stond. Stel je voor, bij een samenvoeging zou al het geld van Angerlo in de bodemloze put van Doesburg verdwijnen!
Ook Doesburg voelde er niets voor. Ze wilden als stad zelfstandig blijven.
In 1970 werden er toch maatregelen genomen. Gemeentegrenzen werden rechtgetrokken en Doesburg kreeg er een flink stuk grond bij van Angerlo, waar de wijk Beinum op gebouwd is. De Beimerwaard, aan de andere kant van de IJssel ging naar Rheden. De grote verrassing was dat Angerlo Rhederlaag kreeg. Rheden was daar niet blij mee. Daarna gebeurde er jarenlang niets, maar het werd wel steeds duidelijker dat Angerlo niet zelfstandig kon blijven.
Jan Mullink ging in 2000 met pensioen. Als inwoner van Zevenaar werd hij door het CDA gevraagd om raadslid te worden en in 2002 werd hij met veel stemmen gekozen. In die nieuwe rol kreeg hij opnieuw te maken met de herindeling. In 2005 was het zo ver. Angerlo kwam bij Zevenaar, Didam ging naar Montferland en Doesburg bleef zoals het was. Klein, maar wel een echte stad.
Inmiddels is iedereen in de Liemers redelijk tevreden met de nieuwe gemeenten al vinden sommigen dat er nog steeds teveel gemeenten in de Liemers zijn.
Peter Donker
Deze serie is een initiatief van De Liemers Helemaal Goed. Met medewerking van Kunstwerk! Liemers Museum en gesteund door Rabobank Arnhem en Omstreken. Via vlogs en verhalen geven we op deze wijze een gezicht aan de geschiedenis van de Liemers.
Foto vanaf links
Wethouder Jan Tikken uit Lathum; onbekende persoon, wethouder Henk Meurkes uit Giesbeek (tevens loco-burgemeester), onbekende dame, gemeentesecretaris Jan Mullink.
Bron: Kunstwerk! Liemers Museum
Foto Wapen
Schildering op papier van het gemeentewapen van de voormalige gemeente Angerlo circa 1980-1988. Dit was het gemeentewapen van Angerlo van 27 oktober 1924 tot de gemeentelijke herindeling in 2005.
Bron: Kunstwerk! Liemers Museum
Foto wandbord
Wandbord van keramiek met een certificaat van echtheid en een folder van de fabriek Koninklijke Tichelaar Makkum. Het bord heeft als voorstelling het wapen van de gemeente Angerlo 2004 en is rondom aan de rand versierd. Dit bord is door de gemeente Angerlo geschonken aan alle raadsleden en personeelsleden toen de gemeente op 31 december 2004 werd opgeheven om op te gaan in de gemeente Zevenaar. Op de achterzijde staat geschreven: ‘Gemeente Angerlo 1811 – 2004’.
Bron: Kunstwerk! Liemers Museum.
Al de burgemeesters op de achtergrond zijn door ondergetekende geschilderd. Leuk om dit weer op deze manier terug te zien.