Op één van de modernste plekken in Zevenaar stap je zomaar de Middeleeuwen in. Je parkeert er nu je auto, waar vroeger de kanonskogels in het rond vlogen. De plek waar we het over hebben? Het Masiusplein.
Duidelijke tekeningen of schilderijen zijn er niet van, maar er bestaat wel een akte uit 1321 waar Burcht Sevenaer voor het eerst in wordt genoemd. De bewuste burcht was een fort, een kasteel, met dikke muren, bedoeld als verdedigingswerk. Gebouwd bij een doorwaadbare plaats in het riviertje de Aa. Dit grote kasteel trok handelaars en ambachtslieden, die er huizen omheen bouwden. Op deze wijze ontstond de stad Sevenaer oftewel Zevenaar.
Door de jaren heen is er vaak rond de burcht gevochten. Tot 1685, toen het kasteel werd afgebroken. Geleidelijk raakte de burcht in vergetelheid. Jaren later dachten veel mensen zelfs even dat Huis Sevenaer aan de Wittenburgstraat op de restanten van de historische burcht gebouwd was. Dat blijkt een misvatting, zo wordt in 1970 eens temeer duidelijk. In dat jaar wordt een document uit 1687 gevonden, waarin staat dat het kasteel aan de westkant van de stad heeft gestaan.
Opgravingen
En zo komen we bij de opgravingen in 1984. Aan de Nieuwe Doelenstraat wordt het gebouw van het Andreas Scholengemeenschap, eerder beter bekend als de Mulo, gesloopt. De vermoedens van archeologische vondsten zijn volop aanwezig. Een groep vrijwilligers graaft een brede sleuf dwars over het terrein heen. Een gouden greep! Meters dikke muren en fundamenten worden gevonden. Onderzoek met een grondradar maakt duidelijk dat Burcht Sevenaer op deze plek heeft gestaan en het een groot en belangrijk kasteel moet zijn geweest.
Hoewel de gemeente heeft besloten uitgerekend hier een parkeergarage aan te leggen, worden de plannen zo bijgesteld dat de fundamenten van de Burcht zichtbaar blijven. Alle grond die wordt weggegraven wordt met water uitgespoeld en gezeefd. Zelfs de kleinste stukjes en brokjes worden onderzocht. Zo komen allerlei voorwerpen uit de historische slotgracht tevoorschijn. In de parkeergarage staan nu vitrines met de bijzondere vondsten.
Aan de muur van de inrit is mooi te zien hoe diep de gracht vroeger is geweest en wanneer je met de lift de parkeergarage in gaat, vliegen dankzij de glazen wand de eeuwen aan je voorbij. Op de muur van de tussenverdieping is daarnaast mooi zichtbaar gemaakt hoe Zevenaar er ten tijde van Burcht Sevenaer moet hebben uitgezien.
Zichtbare resten
Hoe zag het er dan uit? Rond de burcht lag een aarden wal, waarvan een deel nog zichtbaar is nabij de Pelgromhof. Maar het terrein van de Burcht was vroeger veel groter. Zelfs de straat de Romei hoorde bij de burcht. De naam ‘Romei’ komt van het oude woord ‘Homei’, dat ‘afsluitbare doorgang’ betekent. Dat was de vroegere toegangsweg tot Burcht Sevenaer! Overigens kun je soms wat vraagtekens stellen bij de tegenwoordige straatnamen. Zo is de Oude Wal helemaal niet zo oud, deze dateert uit 1950.
Helaas zijn veel oude straatnamen ook verdwenen toen oude gebouwen werden gesloopt en Zevenaar meeveranderde met de tijd. De tegenwoordige Weverstraat luisterde vroeger bijvoorbeeld naar de naam Smullickstraat, naar de eerste bewoner van Huis Sevenaer. En een deel van de Markt heette vroeger Sint Jansstraat.
Met een beetje fantasie is nog steeds voor te stellen hoe belangrijk deze plek in de Middeleeuwen moet zijn geweest. Vooral als je zelf even tussen de resten van de dikke muren gaat staan.
Peter Donker
Deze serie is een initiatief van De Liemers Helemaal Goed. Met medewerking van Kunstwerk! Liemers Museum en gesteund door Leve de Liemers en het Prins Bernhard Fonds. Via vlogs en verhalen geven we op deze wijze een gezicht aan de geschiedenis van de Liemers.
Bronnen:
Afbeelding artist impression van Ulco Glimmerveen uit archief Jan Verhagen.
Historisch model van de Burcht rond 1830 door Liemers Museum 1987, Liemers Museum.
Kookpot van aardewerk 15e 16e eeuw, gevonden bij opgravingen, Liemers Museum
Jan Verhagen, Cultuurhistorische Vereniging Zevenaar,
Old Senders Ni-js, 2012 nr. 2
Afbeelding: plattegrond van Zevenaar met de stadsgrachten. Aan de oostkant het huidige Huis Sevenaer. Aan de westkant de Burcht. In blauw de oude ligging van de Aa.
