Onder leiding van een deskundige gids organiseert IVN werkgroep de Liemers op zondag 20 september een herfstwandeling in de Gimbornhof in Zevenaar. De 2 uur durende wandeling start om 10.00 uur bij de ingang van het park in de haakse bocht van de Guido Gezellestraat in Zevenaar.
De Gimbornhof is een botanische tuin met bijzondere naald- en loofbomen. De groene oase bevindt zich vlakbij het stadscentrum. Tijdens deze herfstwandeling is er speciale aandacht voor de grote verscheidenheid aan bomen en vruchten.
Deze wandeling is heel geschikt voor kinderen, en is ook toegankelijk voor rolstoelgebruikers.
Informatie bij Roel Brocx via 06-53651958.
RIVM richtlijnen Om de RIVM richtlijnen te kunnen naleven is er een maximum aantal deelnemers ingesteld.
Deelname aan de excursie is daarom alleen mogelijk na aanmelding, via het aanmeldformulier op de website www.ivn.nl/afdeling/de-oude-ijsselstreek/activiteiten.
Foto bij dit bericht is van fotograaf Gerrit van Alst
Op zaterdag 5 september jl. vond de feestelijke opening plaats van het nieuwe Klompenpad in Angerlo. Het Bevermeersepad is een rondwandeling van tien kilometer door het mooie buitengebied van Angerlo. Wandelen langs weteringen, over broekgronden en door het coulissenlandschap. De opening voor genodigden vond in de buitenlucht plaats bij Komdersuut in Angerlo.
VrijwilligerIlonka Eekhoudt van de klompenpadwerkgroep Bevermeersepad hield een welkomstwoord. Daarna waren er toespraken door wethouder Belinda Elfrink van de gemeente Zevenaar en directeur-bestuurder Arjan Vriend van Stichting Landschapsbeheer Gelderland (SLG). Vrijwilligers en meewerkende grondeigenaren werden bedankt en kregen een nestkastje in de vorm van een klomp en nog een klompenpadenpin.De band’Bernie and the Beavers’ zorgde voor de muziek. Ook was er een houtkunstenaar, die vanwege het nieuwe Bevermeersepad, een bever maakte uit een stuk hout. Daarna was er gelegenheid tot het wandelen van (een deel) van het Klompenpad.
De naam Bevermeer werd al genoemd in de 13e eeuw en lijkt te verwijzen naar een gebied waar bevers leefden. Het is een vanouds waterrijk gebied. Het nieuwe Klompenpad is onder begeleiding van SLG en met medewerking van enthousiaste vrijwilligers, grondeigenaren, Waterschap Rijn en IJssel en de gemeente Zevenaar tot stand gekomen. Het nieuwe Klompenpad maakt deel uit van een netwerk van Klompenpaden in Gelderland en Utrecht. Het is het 129ste Klompenpad en het derde Klompenpad in de gemeente Zevenaar naast het Rijnweidepad en het Rijnstrangenpad. De nieuwe wandelroute is mede gefinancierd door de Provincie Gelderland, de gemeente Zevenaar en de Nationale Postcode Loterij.
Klompenpaden worden ontwikkeld door SLG en Landschap Erfgoed Utrecht in de provincies Gelderland en Utrecht. Samen met de streek worden historische paadjes in ere hersteld en boerenland opengesteld. Wandelaars zijn te gast bij de eigenaren van de landerijen, weilanden en natuurterreinen waar het Klompenpad doorheen loopt. Door het proces met de lokale gemeenschap op te pakken, wordt de leefbaarheid vergroot. Bovendien wordt de lokale economie versterkt door aan te sluiten bij initiatieven als landwinkels, horeca en campings.
Brochure en app
Het Bevermeersepad is gemarkeerd met rode klompjes. De brochure met een beschrijving van de route en bezienswaardigheden zijn onder andere verkrijgbaar bij de VVV’s in de regio. Klompenpaden zijn verboden voor honden in verband met verstoring van vee en wild. Waar de route gebruik maakt van bestaande paden gelden uiteraard de heersende regels. Routenavigatie en informatie over landschap en cultuurhistorie is ook beschikbaar via de Klompenpaden app.
Werkgroepbijeenkomst op 14 september
De vrijwilligers van het Bevermeersepad gaan de route onderhouden, nalopen en schoonhouden. Zij worden door SLG ondersteund met materialen als gereedschap en bewegwijzeringsbordjes. Vindt u het leuk om de werkgroep te versterken? Maak vrijblijvend kennis op maandagavond 14 september tijdens de eerste werkgroepbijeenkomst. Meld u aan bij Erik van Eek via e.vaneek@landschapsbeheergelderland.nl of 06- 50947113.
De Liemerse Ambassade is een feit. Op woensdag 2 september vond bij Van der Valk in Duiven de oprichting van de stichting Liemerse Ambassade plaats. Het nieuwe bestuur bestaat uit vertegenwoordigers vanuit ondernemers, overheid en onderwijs.
Het was een vanwege corona sobere bijeenkomst met desondanks een feestelijk tintje. De kersverse voorzitter knipte een Liemers lintje door, er werd een Liemerse Ambassade-gebakje geserveerd en nog belangrijker, er kwamen ambitieuze plannen op tafel.
Notaris Henk van Ramshorst had de eer om de oprichtingsakte voor te lezen, waarna de nieuwe bestuurders hun handtekening plaatsten. Het eerste bestuur van de Liemerse Ambassade bestaat uit voorzitter Harry Ankoné (directeur Van Hall Larenstein), Belinda Elfrink (wethouder gemeente Zevenaar), Gemma Tiedink (wethouder gemeente Duiven), Rob Raaijman (wethouder gemeente Westervoort), Henk Dekker (voorzitter Lindus), Fons Eijkelkamp (raad van advies Royal Eijkelkamp) en Erika Diender (bestuursvoorzitter Quadraam). De kwartiermakers Dick Duimel (organisator), Arthur Schekermans (programmamanager) en Bart van Asperdt (lobbyist) gaan de Liemerse Ambassade verder vormgeven. Marga Kuipers ondersteunt het team als office manager en naar een ambassadeur wordt nog gezocht. Een speciale Raad van Advies gaat het bestuur van de Liemerse Ambassade gevraagd en ongevraagd van advies voorzien.
Samenwerking
De Liemerse Ambassade is een project- en netwerkorganisatie gebaseerd op samenwerking tussen de drie O’s. De Liemerse Ambassade richt zich op de vier sterke Liemerse sectoren vrijetijdseconomie, logistiek, agrarische economie en maakindustrie. Binnen deze sectoren wordt gestart met de drie programma’s economische vitaliteit en duurzaamheid, versterken human capital en profilering en acquisitie. De bestaande organisaties POA de Liemers, De Liemers Helemaal Goed en de Liemers Economische Raad krijgen een plek in de Liemerse Ambassade.
Inmiddels zijn er diverse concrete projecten waarmee wordt gestart: Liemers Perspectief in Zorg en Techniek, Techniekpact, de Liemers Economische Visie (LEV) en de Liemerse vlag. Arthur Schekermans: “Dit zijn coproducties met bijvoorbeeld de Provincie Gelderland, De Liemers Helemaal Goed (DLHG) en Regionaal Sociale Dienst (RSD) de Liemers. Ieder project wordt aangestuurd door een projectleider.”
De komende tijd zal het aantal projecten verder toenemen. Zo gaat de Liemerse Ambassade zich ook bezighouden met het ‘merk Liemers’ en de belangrijke rol van het water in dit gebied. En klimaatadaptatie staat ook op de agenda, waarbij wordt gekeken naar de gevolgen van klimaatverandering voor de Liemers.
Fotobijschriften
Het nieuwe bestuur van de Liemerse Ambassade. Vanaf links Belinda Elfrink, Rob Raaijman, Harry Ankoné, Erika Diender, Fons Eijkelkamp, Henk Dekker en Gemma Tiedink.
De nieuwe voorzitter knipt symbolisch het Liemerse lintje door.
De notaris neemt met het nieuwe bestuur de oprichtingsakte door.
Beter leren computeren? Leren werken met de DigiD? Ontdekken wat er online allemaal mogelijk is? Van 7 t/m 13 september, tijdens de Week van Lezen en Schrijven met als thema ‘Durf Digitaal’, organiseert Bibliotheek Montferland i.s.m. Welcom en Seniorweb de ‘Droom-Durf-Doe week’ met digitale activiteiten.
Op dinsdag 8 september (Bibliotheek Didam) en donderdag 10 september (Bibliotheek ’s-Heerenberg) geeft een specialist van SeniorWeb een workshop over beeldbellen met WhatsApp. De workshop is van 9.30 – 10.30 uur. De workshop is gratis, ook voor niet-leden. Aanmelden is verplicht.
Op maandag 7 september (Bibliotheek ’s-Heerenberg) en op vrijdag 11 september (Bibliotheek Didam) is er een digitale inloop van 10.30 – 11.30 uur. Bij de inloop ontdek je de digitale hulp van de bibliotheek. Bekijk het cursusmateriaal van onze computercursussen en stel je vragen.
In de Droom-Durf-Doe week start het Digitaal café van SeniorWeb ook weer. Zaterdag 12 september is het Digitaal Café van 11.00 – 12.30 uur in Bibliotheek ’s-Heerenberg. Het thema is ‘online gemak en vermaak’. Het Digitaal Café van Didam is op 26 september. Het Digitaal café is gratis, ook voor niet leden. Aanmelden is verplicht.
Vrijwilligers en deelnemers van Taalhuis Montferland besteden tijdens deze week aandacht aan digitale onderwerpen.
Bij de workshops en het Digitaal café van SeniorWeb kunnen een beperkt aantal deelnemers aanwezig zijn i.v.m. de coronamaatregelen. Kijk voor meer informatie en aanmelden op www.bibliotheekmontferland.nl of bel/mail naar 0316-221184 of info@bibliotheekmontferland.nl
In deze tijd waarin we 75 jaar bevrijding vieren is in de Martinikerk van Doesburg een aangrijpende reizende expositie te bezichtigen. De kunstwerken van de tentoonstelling bieden een schrijnend beeld van moderne slavernij waar meer dan 40 miljoen mensen aan zijn overgeleverd.
De expositie is te bezichtigen tot zondag 25 oktober en vraagt aandacht voor het werk van International Justice Mission, de grootste mensenrechtenorganisatie ter wereld die dit onrecht met succes bestrijdt.
Opening – Op vrijdag 4 september zal in de Martinikerk in Doesburg om 16.00 uur de expositie ‘Expressions for Justice’ worden geopend. Vijftien kunstenaars van het collectief ‘ArsProDeo’ brachten het drama van hedendaagse slavernij in beeld waarmee ze het werk van de organisatie International Justice Mission ondersteunen.
Tijdens de opening zal Rietje Bakker vertellen over de bevrijdende activiteiten van IJM, de Doesburger André Bikker zal vertellen over zijn kunstzinnige verwerking van dit aangrijpende thema.
Bezoek de expo en beleef dit indrukwekkende verhaal. Toegang is gratis.
De Martinikerk is open van dinsdag tot en met zaterdag van 11 tot 5 uur.
De Dorpsraad in Groessen krijgt nieuw elan. Tijdens een speciale bijeenkomst op woensdag 16 september om 20 uur bij Zaal Gieling wordt een nieuw bestuur gepresenteerd. Belangstellenden zijn welkom om hierbij aanwezig te zijn. Niet alleen om kennis te maken met het negenkoppige bestuur, maar vooral ook om mee te denken over de nieuwe agenda.
Dorpsraad Groessen behartigt al sinds jaar en dag de belangen van het dorp en onderhoudt goede contacten met gemeente, verenigingen, politie en andere partijen. De Dorpsraad maakte zich onder andere sterk voor mooie initiatieven zoals de muziekkoepel, de recreatieplaatsen en de klompenpaden. Ook ontstond het initiatief voor de manifestatie en Kwis Das Groessen vanuit de Dorpsraad.
Het aantal bestuursleden nam de laatste jaren af en nieuwe aanwas werd niet gevonden, waardoor het voortbestaan van de Dorpsraad in gevaar kwam.
“Maar er is een nieuwe groep Groessenaren opgestaan, die samen het nieuwe bestuur gaan vormen”, zegt interim-voorzitter Marianne Woudenberg van de Dorpsraad. “We zijn blij met dit nieuwe elan.”
De namen van de nieuwe bestuursleden worden op 16 september bekend gemaakt. Het nieuwe bestuur wil vooral samen met de inwoners van Groessen de handen uit de mouwen steken en nieuwe initiatieven oppakken. Tijdens de bijeenkomst op 16 september worden Groessenaren uitgedaagd om mee te denken over de rol die de Dorpsraad 2.0 moet gaan invullen.
Voor de bijeenkomst op woensdag 16 september is opgave verplicht. Er is vanwege de strenge richtlijnen een beperkt aantal plaatsen beschikbaar. Opgeven kan via secretaris@dorpsraadgroessen.nl.
FOTO Een van de recreatieplaatsen die dankzij de inzet van Dorpsraad Groessen tot stand is gebracht.
ZEVENAAR – Op dezelfde dag waarop in 1944 de bevrijding van Nederland start, draait op zaterdag 12 september de film ‘Gabriël’ vanaf 14.00 uur elk uur bij Het Musiater in Zevenaar. De film is onderdeel van de gratis app ‘Vrijheid in de Liemers’ die is ontwikkeld in het kader van 75 jaar vrijheid. De app wordt vanaf dat moment ook gelanceerd en er wordt uitgelegd hoe men deze kan gebruiken.
Het verhaal speelt zich af in het begin van 1945. Jacob (Bob van Bindsbergen) is een 12-jarige Joodse jongen die zit ondergedoken met zijn zus Anna (Lisa Morrell) en oom Herbert (Juda Goslinga) in een kelder in een verlaten dorp in de Liemers, waar boven hun hoofden hevig gevochten wordt om de vrijheid van Nederland. Op een dag ziet Jacob boven de grond een zwaargewonde jonge Duitse soldaat (Janis Krebbers) die zich omkleedt tot een Canadese soldaat, in een wanhoopspoging uit handen van de geallieerden te blijven. Als de soldaat bewusteloos neervalt, besluit Jacob om hem te helpen en neemt hem mee de schuilkelder in, zonder zijn zus en oom te vertellen wie de soldaat werkelijk is.
De app “Vrijheid in de Liemers” is gericht op de bewustwording van vrijheid. Je bekijkt de korte film thuis, in de klas of op zaterdag 12 september in Het Musiater. Daarna kun je met de fiets het gebied van de Liemers en een stukje grensgebied van Duitsland verkennen. Je wordt in de app meegenomen in verhalen, gebeurtenissen en informatie uit de tijd toen vrijheid niet vanzelfsprekend was. Ook wordt de koppeling gemaakt naar bepaalde levenslessen die in de huidige maatschappij nog steeds actueel zijn. Op dit moment zijn er door heel de Liemers verhalen te vinden en is er 1 route uitgewerkt. Deze is ongeveer 36 kilometer. Jacob, het personage uit de film, neemt je dan mee in de verschillende gebeurtenissen. De app zou al eerder, in mei, worden gelanceerd. Het heeft door alle landelijke ontwikkelingen een kleine vertraging opgelopen. Gelukkig kan nu alsnog iedereen de app beleven. Op zaterdag 12 september start de eerste vertoning om 14.00 uur in Het Musiater te Zevenaar. In de foyer loopt iemand rond om individuele vragen over het gebruik van de app te beantwoorden. Dit programma herhaalt zich om 15.00 uur, 16.00 uur en 17.00 uur. Vanwege de maatregelen tegen verspreiding van het coronavirus is het maximale aantal bezoekers per vertoning 66 personen. Om zeker te zijn van een plaats op het gewenste tijdstip, kun je reserveren via https://liemerskunstwerk.nl/het_musiater/ Er wordt verwacht dat je je afmeldt en thuis blijft wanneer je klachten hebt zoals verhoging, verkoudheid of hoesten. De entree is gratis. De cast van Gabriel met linksonder regisseur Paul Haans[/caption]De app is tevens nog in ontwikkeling. Het projectteam is bezig met nog meer verhalen en routes. Heb je zelf ook nog een groot of klein verhaal of ervaring? Neem dan contact op via welkom@vrijheidindeliemers.nl.
Bierbrouwen is eeuwen oud. Kloosterlingen verstaan al vroeg de kunst om bier te maken en het gewone volk brouwt al in de Middeleeuwen thuis gerstenat voor eigen gebruik. Duiven heeft met Stoombierbrouwerij De Star ook een brouwhistorie. Een brouwerij waar stoom de moutmolen en de pompen aandrijft én de ketel verwarmt, wat het brouwproces en de bierkwaliteit ten goede komt.
Het is niet vanzelfsprekend dat er in Duiven een brouwerij komt. In 1487 krijgt de stad Zevenaar namelijk het alleenrecht om in de Liemers bier voor de verkoop te brouwen. Joannes Hansen trekt zich daar niets van aan en begint in 1704 doodleuk in Duiven een commerciële bierbrouwerij. Naar verluidt mag Hansen bier blijven brouwen én verkopen mits hij jaarlijks twaalf rijksdaalders accijns afdraagt aan Zevenaar. In 1740, kort voor zijn dood, verkoopt Hansen zijn bezittingen aan Peter Heijdendael. De rijke boerenzoon bezit vanaf dat moment de hofstede met brouwhuis, ketel en brouwgereedschap.
De productie is niet groot, veel boeren brouwen nog hun eigen bierconsumptie. Duiven ligt echter aan de Kleefsche Postweg, de verbindingsweg tussen Arnhem en Kleef, en dát is voor brouwer en tevens herbergier Heijdendael gunstig. De reizende passanten en overnachters in zijn herberg lusten graag een biertje wat zijn afzet vergroot. In 1797 neemt schoonzoon Evert Nass de brouwerij over, later opgevolgd door diens zoon Petrus Stephanus. Rond 1816 ligt de productie op zo’n 160 ton bier per jaar. In de winter brouwt men twee á drie keer per maand, in de zomer hooguit één keer. Bier is zomers niet goed houdbaar.
Vijf cent voor glas bier Petrus Stephanus zit niet stil: rond 1850 gaat zijn bedrijf als een van de eerste Nederlandse brouwerijen ondergistend ‘Beiersch’ bier produceren. Dit bier, met een alcoholpercentage van 3 à 4 procent, wordt steeds populairder en is langer houdbaar dan het bovengistend Nederlands bier dat hij tot dan toe brouwt. Nu kan ook in de zomer volop worden gebrouwen. De benodigde mout wordt in eigen mouterij verwerkt, de hop komt in houten tonnen uit Beieren. De brouwerij groeit uit tot een van de belangrijkste in de provincie en het ‘Duivensch bier’ wordt een begrip. In de loop der jaren werken er acht tot twaalf mensen. Een liter bier kost begin 1900 drie stuivers, een glas bier vijf cent.
Voor de zoon In 1876 komt de succesvolle brouwerij in handen van de Limburgse weduwe Otten, die de zaak koopt voor haar zoon Coenraad. Op de gevel van het brouwershuis komt C.C.G. Otten te staan. De brouwerij zelf heet De Star, in die tijd een veel gebruikte naam voor een bierbrouwerij. Coenraad Otten is, naar later blijkt, de laatste zelfstandige brouwer van De Star. Na de Eerste Wereldoorlog neemt Heineken de brouwerij over waarna in 1924 alle activiteiten om zelf bier te brouwen stoppen. Het bedrijf gaat verder als bierbottelarij en bierhandel van Heineken. Onder eigen merk worden nog wel limonades en mineraalwater gebotteld.
‘De Star’ blijft vooruitstrevend: als een van de eerste bedrijven in Duiven vervangt men in 1925 paard met wagen door de vrachtwagen. De ‘Okshoofden’, de houten biertonnen die met warme pek worden gedicht, worden eveneens vervangen. De levering aan de afnemer gebeurt voortaan in beugelflessen van ¾ tot 1 liter. Rond 1933 stopt het bottelen, het bedrijf wordt omgevormd tot agentschap van Heineken en daarmee drankenhandel voor de regio. Deze drankenhandel wordt rond 1960 verplaatst naar de Plaksestraat. Het voormalige brouwerijgebouw, op de plek waar nu Action zit, wordt in 1965 afgebroken. De brouwerij stilgelegd, het gebouw gesloopt, maar het gerucht blijft: Heinekens rode ster zou zijn ontleend aan De Star, de naam van de historische stoombierbrouwerij in Duiven.
Irma de Theije
Deze serie is een initiatief van De Liemers Helemaal Goed. Met medewerking van Kunstwerk! Liemers Museum en gesteund door Leven in de Liemers en het Prins Bernhard Fonds. Via vlogs en verhalen geven we op deze wijze een gezicht aan de geschiedenis van de Liemers.
FOTO’S Kunstwerk! Liemers Museum
Foto 1 – Prenttekening Jan de Beijer 1742, gezicht op Duiven met links rookpluim Stoombierbrouwerij De Star.
Foto 2 – Reproductie ansichtkaart uit 1905 tekst Stoombierbrouwerij De Star C.C.G. Otten Duiven bij Arnhem
Foto 3 – Reproductie ansichtkaart ca. 1900 Stoombierbrouwerij De Star.
BRONVERMELDING Historische Kring Duiven-Groessen-Loo, blad Driepas 1985, nummers 1 en 2
Tijdschrift PINT-nieuws, nummer 153 april 2006, artikel over Stoombierbrouwerij De Star
