Ik hou van taal. En bij voorkeur van het spelen ermee. Het zit ook nogal in mijn familie: het taalgevoel, het maken van woordgrapjes, het verbasteren van woorden en het maken van nieuwe woorden. Sommige uitdrukkingen en woorden zijn er bij ons thuis (lees: mijn ouderlijk huis) zo ingesleten, dat wij raar opkijken als iemand niet begrijpt wat wij bedoelen. Behalve dat we veel ‘eigen’ woorden hebben, namen we ook altijd veel woorden mee naar huis vanuit onze vakanties. Na jarenlang op vakantie te zijn geweest naar Frankrijk, wordt er nog steeds ‘bon appetit’ gezegd als we bij mijn ouders eten. (Inmiddels zijn zij zó Francofiel dat het al ‘Bon ap’’ geworden is, zoals de Fransen dat zelf ook afkorten). En vanuit Nieuw-Zeeland kwam de uitdrukking ‘shall I top you op?’ mee naar Nederland. Die vraag kan je gesteld worden in een restaurant, waarbij bedoeld wordt of ze je lege glas zullen bijschenken. Dat is bij ons thuis verworden tot ‘zal ik je even optoppen?’
Buiten dat er families zijn met een eigen taaltje, zijn er ook grotere groepen met hun eigen taal. Denk bijvoorbeeld aan de Friezen, die met het Fries een eigen officiële taal hebben die zelfs op de scholen onderwezen wordt. En wat te denken van het Volendams? Onlangs las ik op Facebook een bericht van Simon Keizer. U kent hem vast als de helft van het duo Nick & Simon. Als Volendammer maakte hij zich zorgen over het langzaam verdwijnen van het Volendams. Hij merkt dat jonge Volendamse ouders steeds minder Volendams spreken met hun kinderen, omdat ze bang zijn dat de kinderen straks op school met een taalachterstand te maken gaan hebben. Best begrijpelijk, maar toch heel zonde van zo’n unieke taal! In dit soort gevallen zou het best een goed idee zijn om het One Parent One Language-principe toe te passen: hierbij spreekt de ene ouder consequent Nederlands met de kinderen, en de andere ouder consequent de gewenste andere taal.
Hoe zit dat hier in de Liemers? Sterven de dialecten uit, of zijn er nog families waar het volop gesproken wordt? En wordt het de jonge kinderen ook geleerd? Ben ik erg benieuwd naar!
Ruby Van Den Bergh-Coenraads
Met een familie die oorspronkelijk uit Utrecht komt, gebruiken wij nog steeds het woord ‘vaalt’ als we het aanbiedstation bedoelen. Zoals we dan worden aangekeken gebruikt niemand dat schijnbaar in de Liemers…
En wanneer we op visite waren bij familie en zeiden dat iemand niet mocht ‘steggelen’, dan keken ze daar weer raar op.
Blijft leuk die verschillende dialecten 😉