Het Duivense paar Agnes en Theo Vos-Palm in Duiven wil graag het mysterie oplossen van ‘Jan de Jong en het springtouw’. Tijdens de Tweede Wereldoorlog woonde er bij de familie Palm in Groessen Jan de Jong. Nu wordt er contact gezocht met zijn zoon Adriaan. Een belangrijke vraag die de familie heeft, is of de tijdens de oorlog inwonende Jan de Jong daadwerkelijk van Joodse origine was of dat er een andere reden voor hem was om daar onder een schuilnaam te wonen?
Willem Franck is auteur van het volgende verhaal.
Hent (Hendrik) Palm, de Vader van Agnes, was een bekend figuur in zijn woonplaats Groessen en wijde omgeving. Hij verzorgde jarenlang (van ongeveer 1930 tot ca. 1949/1950 toen zijn rol werd overgenomen door de in de regio ook zeer bekend geworden Zevenaarder Bennie Aleven) met zijn ziekenauto het ziekenvervoer in deze streek. Naar het Zevenaarse ziekenhuis of naar een van de Arnhemse ziekenhuizen. Totdat halverwege de oorlog de nazi’s deze auto vorderden, werd de hiernaast afgebeelde Chevrolet van 1931 als ziekenauto gebruikt. Daarna kwam de hieronder afgebeelde Austin er voor in de plaats.
Agnes vertelt: “Mijn Vader liet niet alleen grote Rode Kruis plakkaten op de zijkanten en
achterkant aanbrengen, maar ook een hele grote op het dak van de auto. Want na de mislukte slag om Arnhem in september 1944 werd het hier frontgebied. De geallieerde vliegers schoten op alles wat bewoog. En de patiënten moesten natuurlijk wel veilig kunnen worden vervoerd. Bovendien zorgde m’n Pa op die manier ook voor zijn eigen veiligheid. De auto werd echt niet alleen voor ziekenvervoer gebruikt. Er werd ook vaak vlees mee vervoerd. Wel naar de ziekenhuizen want de patiënten daar moesten natuurlijk goed te eten hebben.”
Ook het taxivervoer was vanaf ongeveer 1930 de business van Vader Palm. Dit onderdeel van het bedrijf is later tot in de beginjaren ’70 voortgezet door zoon Jan.
Agnes zelf heeft ook vele jaren taxi gereden. Ze kijkt nog steeds van tijd tot tijd met veel genoegen in de albums die boordevol zitten met foto’s voornamelijk van trouwerijen in een wijde regio.
En met haar man Theo Vos zullen heel veel Liemerse mensen vroeger een taxiritje hebben gemaakt. Theo reed ook vaak mensen voor een poliklinische behandeling naar het Zevenaarse ziekenhuis. Bij Hotel Benen, waar hij tussentijds ging koffie drinken, had hij ‘n “eigen” plekje bij het raam zodat hij kon zien wanneer zijn klanten het ziekenhuis weer uitkwamen.
Jan de Jong
Het voorgaande is slechts introductie van de mensen die graag informatie willen ontvangen. Het draait hier echter om Jan de Jong. Agnes Vos–Palm meent te weten dat het een schuilnaam was. Maar ze is heel benieuwd naar waarom deze man deze schuilnaam droeg. Ze vermoedt omdat hij Joods was. Maar er zouden natuurlijk ook heel andere redenen kunnen zijn geweest.
Wat is onbekend?
Van de zes kinderen, die het gezin Palm kende, leven er nog vier. Geen van vieren weet hoe het werkelijk heeft gezeten. Men denkt dat Jan de Jong van ca. 1926 moet zijn geweest. Over de datum waarop hij bij de familie Palm is komen wonen lopen de meningen sterk uiteen. Van op 4 jarige leeftijd tot pas in 1940.
Wat is er wel bekend?
Jan de Jong heeft die naam ook na de oorlog behouden. Agnes (1946) heeft voor haar derde verjaardag een springtouw van hem gekregen. Dat springtouw wordt nog steeds door Agnes gekoesterd. Het heeft een warm plekje in haar keuken. Ergens in de
naoorlogse tijd (dat moet tussen 1949 en 1952 zijn geweest) is Jan de Jong naar Australië vertrokken.
Ook aan de andere kant van de wereld bleef het Jan de Jong. Daar is hij in 1952 getrouwd met een Nederlandse. In Waverley nabij Sydney zijn ze voor de kerk getrouwd.
Jan’s vrouw was Corrie (officiële namen Anna Cornelia) de Jong. Helaas is haar meisjesnaam niet bekend. Wel is bekend dat ze de op twee na oudste was uit een gezin met 10 kinderen. Corrie is geboren op 04-01-1928.
Jan en Corrie de Jong hadden vier kinderen: Maria – Betty – Adriaan en Anna-Marie. Jan & Corrie hebben later in ieder geval gewoond op 1 BREWONGLE AVE – HAMLYN HEIGHTS
VIC 3215 – AUSTRALIA. Over Corrie is nog bekend dat ze op 05-03-2005 is overleden. We weten dat er een uitvaartdienst is geweest in de kerk St. Mary Of The Angels Basilica in Geelong. De priester was John O’Conner. En kennelijk is Corrie voor haar dood een tijd verpleegd in Barwon Health.
Naspeuringen
We proberen in contact te komen met zoon Adriaan de Jong, omdat hij in ieder geval nog een tijd heeft gewoond op het adres in Hamlyn Heights. Maar of hij nog leeft? We kunnen ook proberen om via een lokale journalist in Geelong meer aan de weet te komen.
Maar in eerste aanleg zijn we razend nieuwsgierig of er in Groessen of elders in de regio nog mensen zijn, die zich Jan de Jong kunnen herinneren. Binnen de familie Palm komen we niet verder. Haar overleden broer Piet Palm is volgens zus Toos een keer in Australië bij de De Jongs op bezoek geweest. Dat is alles wat ze er van weet. Misschien zijn er oude Groessenaren (bekenden van de familie Palm of van de buren van het bekende pand aan de Dorpstraat, bijvoorbeeld van politieagent Vermeulen of bakker Cornelis Wouters) die iets over deze geschiedenis kunnen vertellen. Alle informatie is welkom. Vaak leiden ogenschijnlijk onbelangrijke zaken naar essentiële informatie. Heb jij of hebben jouw (groot)ouders informatie mail dan naar info@franckly.com of bel naar 06-53546468 (Willem Franck).
Bij voorbaat dank vooral namens Agnes, haar zussen Riet en Toos en broer Jan.
Onderschriften bij foto’s:
Foto 1: De eerste ambulance van Hent Palm
Foto 2: De tweede ambulance van Hent Palm
Foto 6: Jan de Jong
Foto 8: Trouwfoto Jan & Corrie de Jong
Beste Agnes,
Naspeuringen bij mijn moeder Dineke Wanders _Willemsen van de Leuvensestraat 23 in Groessen heb ik de volgende gegevens gekregen
De man die bij jouw ouders is groot gebracht is inderdaad een joodse jongen Kwam uit het westen van het land , en is door de nonnen en ene mevr Jansema
bij je ouders geplaatst Eerste tijd droeg hij een jodenster Later alleen een overal en hielp gewoon mee in de werkplaats Verdere gegevens weet ook zij niet meeer .
Hoop dat het je helpt Ma woont nog op de Liemerije en is 92 jaar oud en nog redelijk goed van geheugen
Annie Visser Wanders- Vorden
Beste Agnes, Deze vraag kan ik niet beantwoorden, maar ik vind het wel leuk je gevonden te hebben. Ik doe al jaren onderzoek naar de geschiedenis van de ambulancezorg in Nederland. Ik schreef daarover inmiddels al zes boeken en vele artikelen. Zeer onlangs kwam ik in het bezit van een soort ansichtkaart met de Chevrolet ziekenauto van je vader erop en een aanbeveling op de achterkant van de kaart. Die kaart intrigeerde mij natuurlijk, waardoor ik opzoek ging naar gegevens over de familie palm (en ook Aleven uit Zevenaar). En zo vond ik deze website. Ik heb begrepen, dat het bedrijf nog steeds bestaat in Groessen.Graag zou ik met je in contact komen over het autobedrijf van je vader en de ziekenautodiensten in het bijzonder. Ik hoop een positieve reactie van je te mogen ontvangen. Mert hartelijke groeten, Hans Waldeck (tel 0.522.443.019)
Dag Hans Waldeck,
Door de oplettende paginabeheerder Sjoerds Geurts werd ik geattendeerd op je reactie. Agnes Palm en haar man Theo Vos, beide ook beroemde taxichauffeurs in deze regio, maken geen gebruik van Internet. Ik zal ervoor zorgen dat jouw reactie bij Agnes en Theo komt en zal natuurlijk ook hun reactie aan jou doorgeven. Hartelijke groet, Willem Franck
Hoi Agnes ,
Mijn vrouw is nicht van Adriaan de Jong .
Haar vader is Abraham de Jong. ( Bram ) een broer van Jan ( David )
We kregen via Adriaan een Artikel van Alard Roose uit Zevenaar over Jan.
In het artikel komt Bram ook in voor .
Is Bram ook bij jullie in huis geweest ?
Je mag mij ook bellen voor een afspraak, wij wonen in Brummen.
Dus niet zo ver,
Groeten,
Frans Zwinenberg
06-51904092