Ik woon in Groessen en werk in Loo, dialect ken ik dus wel. Zo af en toe gebruiken de kinderen op school het ook. Ik hoor het vooral in de toneelstukjes die ze spelen. Er valt zogenaamd een opa die vervolgens uitroept: ‘Auw, mien rug!’, waarop zijn vrouw dan zegt: ‘Kiek toch uut!’ Altijd prijs in de groep natuurlijk. Hilariteit alom.
De kinderen op school, in Loo maar ook in Groessen, praten eigenlijk gewoon Nederlands. Toch komt er af en toe een plat woord tussendoor fietsen. ‘Mik niks’ zegt iemand dan bijvoorbeeld. Als ik dan expres antwoord met: ‘Neuh, da’ gif ok niks, da’ he’j goed, deern’, zijn ze vaak toch wat verrast. Dat opa en oma (en soms nog vader en moeder) plat kunnen praten, oké, maar de juf?!
Jaren terug kwam een collega ’s morgens bij mij om opheldering vragen na een telefoontje: ‘Jij komt hier vandaan hè? Er belde net een moeder om haar zoon af te melden.’ Op vragende toon ging ze verder: ‘Hij was een beetje poeterig?’ Ik zag het kind meteen voor me: lusteloos op de bank, niet lekker in orde, beetje verhoging, zo’n lekker ziek geurtje erbij… kortom: poeterig.
Onze eigen kinderen kunnen in een deuk liggen om platte uitdrukkingen of uitspraken. We zaten een keer bij mijn ouders aan de keukentafel, toen mijn vader binnenkwam. Hij liep door naar de woonkamer om iets te pakken. Daardoor zagen wij zijn achterkant. We keken elkaar verbaasd aan, en mijn moeder zei: ‘Toon? Hè’ gi’j nou een sni’jboon in de kontetes zitte?’ Er stak inderdaad een snijboon uit zijn achterzak en op zich vonden de kinderen dát al vrij hilarisch, maar dat oma dat ook nog eens een keer zo zei was helemaal het summum. Ze rolden zowat over de grond van het lachen en we hebben die uitspraak op hun halfslachtig platte manier nog vaak gehoord die week en ook lang daarna kwam hij af en toe voorbij.
‘Leer de blage toch plat proate’ zong Friction vroeger toch? Als mensen in de huidige tijd alleen maar dialect kunnen spreken, vind ik dat een beetje zielig eigenlijk. Maar dat Groessense kinderen niet meer weten wat je bedoelt als je zegt: ‘Je hebt je trui krang aan’ is weer het andere uiterste. Ik hou van de Nederlandse taal, maar ook van de uitwassen ervan. Zo af en toe een woordje tussendoor vind ik wel wat hebben. Mot kunne.
Sabine Averdonk
Foto: LooLens
joa het plat proate mut kunnen toch
joa, plat proate mut kunnen, luuster zoaterdag morgens naor optimaalfm, met allard ross
Mooi stukje, Sabine!
Inderdaad jammer dat de jeugd, naast het ABN, het dialect niet meer (volledig) spreekt.
Leuk verhaal Sabine.
Aj plat Kun praote moj t nie loate.
Kinderen thuis en op school gewoon ABN leren. Stuur ze daarna naar een Groessense vereniging en ze leren daar perfect dialect, is onze ervaring.
Dus tweetalig! ABN als het moet en lekker Groessens ” plat ” als het mag en kan.