Herwen en Aerdt waren vroeger alleen met een pontje te bereiken. Ter hoogte van Huis Aerdt ligt tegenwoordig een mooie brug. Maar die is er niet vanzelf gekomen!
Eén van de mooiste klompenpaden van Gelderland is het Rijnstrangenpad. Het pad loopt door een prachtig natuurgebied met twee trekpontjes over de Oude Rijn. Het pontje in Aerdt ligt aan het eind van de Veerweg. Voor de Tweede Wereldoorlog ging je op dezelfde plek met een wat grotere pont, waar ook auto’s op pasten, van Aerdt naar Oud-Zevenaar.
Willem Bruns werd in 1924 burgemeester van Herwen en Aerdt. Hij ergerde zich aan de slechte bereikbaarheid van zijn gemeente en wilde daarom graag een brug. Maar die moest dan wel door de regering in Den Haag worden betaald. Bruns stuurde brieven aan de minister, waarin hij zijn verzoek toelichtte. De aanhouder wint, zo bleek ook dit keer. In 1938 werd er een brug gebouwd, maar deze was nog niet gereed, of er dreigde een oorlog. Duitsland kon ieder moment Nederland binnenvallen. De brug zou door het Duitse leger gebruikt kunnen worden om snel Arnhem te bereiken. Daarom werd de brug nog niet meteen aangesloten op de weg. Aan beide kanten kwamen er diepe greppels. Er was dus wel een mooie brug gekomen, maar je kon er met geen mogelijkheid met de auto op komen.
De winter van 1939-1940 was erg koud en de pont lag stil. Vervoer van goederen was deze winter lange tijd niet mogelijk. Er ontstond op het Gelders Eiland een groot tekort aan levensmiddelen en brandstof. Burgemeester Bruns kreeg het voor elkaar dat de weg naar de brug toch werd afgemaakt om het Gelders eiland te ontsluiten. Op 10 april 1940 werd de brug feestelijk geopend, precies één maand voordat het Duitse leger Nederland binnenviel. De brug werd daarop meteen weer opgeblazen in een poging om de Duitsers tegen te houden. Het hielp niet en binnen een jaar was de brug alweer gerepareerd.
Canadezen
In de lente van 1945 trokken Canadese troepen de Liemers in om de Duitsers te verdrijven. Dit keer waren het de Duitsers die de brug opbliezen. Er ontstond een enorme ravage. Er werd nog wel een houten noodbrug gebouwd, maar daar konden geen zware vrachtwagens overheen. Pas in 1948, lang nadat de Duitsers waren vertrokken, werden er tijdelijke ijzeren bruggen neergelegd, zogenaamde Baileybruggen van het leger. Niet alleen heel lelijk maar voor fietsers ook heel gevaarijk. Maar er konden wel vrachtwagens overheen.
Het fietspad was slechts een houten plank aan de buitenkant van de brug. De meeste mensen durfden er niet overheen te fietsen en schuifelden lopend met de fiets aan de hand over de brug. Het geduld van de bewoners van het Gelders Eiland werd op de proef gesteld. Pas in 1958 verwijderde het leger de Baileybruggen en kwam er een nieuwe brug. Dat ging niet zonder slag of stoot. Op 23 mei gebeurde er een vreselijk ongeluk. Vier jonge dienstplichtige militairen verdronken toen de boot, waarmee ze over de Oude Rijn werden gezet, zonk. Op het grasveld achter Huis Aerdt staat nog steeds een monument dat aan dit drama herinnert.
De nieuwe brug is er uiteindelijk gekomen en draagt sindsdien de naam van burgemeester Bruns, de man die zich enorm heeft ingespannen om het Gelders Eiland beter bereikbaar te maken. En hoewel tegenwoordig een brug het Gelders Eiland met Zevenaar verbindt, blijft het de moeite waard om via het Klompenpad het pontje weer eens te gebruiken en te beseffen hoe het vroeger was.
Deze serie is een initiatief van De Liemers Helemaal Goed. Met medewerking van Kunstwerk! Liemers Museum en gesteund door Leven in de Liemers en het Prins Bernhard Fonds. Via vlogs en verhalen geven we op deze wijze een gezicht aan de geschiedenis van de Liemers.
Bekijk ook de vlogs uit de serie de Schatkamer van de Liemers op: https://www.youtube.com/watch?v=D9Cw2BimHHw&list=PLYqXnrRO1N4EVUvceYQIyl-Y4pfaDhC4k
Bronnen: Liemers Museum, ’t Gelders Eiland Verhaalt, Heemkundekring Rijnwaarden, nr. 2, 2009.
Foto’s: Hoog bezoek op de pont in 1935, Het grensbataljon bewaakt de pont in 1939, Plaquette op de brug ter ere van Burgemeester Bruns, Monument op het grasveld achter Huis Aerdt (2x)
Donderdag 3 november 2022 heb ik iemand gesproken die op 23 mei 1958 aanwezig was bij het noodlottig ongeval op de oude Rijn.
Misschien deze persoon eens uitnodigen voor een algemene toelichting over de activiteiten toen.
Hoi, mijn vader was de enigste overlevende van dit ongeluk, naar wat ik begrepen heb was hij de enigste zonder dienst kistjes aan . Dat is ook zijn redding geweest hij kon n.l. ook niet zwemmen.
Heb foto’s met de namen erbij geschreven.